Verschillende namen voor de kunststroming Art Nouveau

Frankrijk, België en Nederland

De Franse aanduiding Art Nouveau wordt met name gebruikt voor kunstuitingen binnen deze stroming in Frankrijk en België. De naam Art Nouveau is afgeleid van een Parijse kunsthandel ‘Salon de l'Art Nouveau’. In Parijs onstond daarnaast de term Style Métro, naar de beroemde Franse Art Nouveau metro-ingangen in Parijs, ontworpen door Hector Guimard (1867-1942). Omdat Guimard wordt beschouwd als de belangrijkste vertegenwoordiger van Art Nouveau in Frankrijk, ontstond ook de naam Style Guimard. In Nederland werd de vertaling van Art Nouveau, oftewel Nieuwe Kunst gebruikt om de uitingsvormen van deze stijl in Nederland te duiden. Ook de term Slaoliestijl werd in Nederland gebruikt, naar een affiche van de kunstenaar Jan Toorop (1858-1928) voor de Delftse slaoliefabriek waarop vrouwen omgeven door golvende lijnen waren afgebeeld. Spottend werd soms ook gesproken over spaghetti- of vermicellistijl. Daarnaast wordt de naam Zweepslagstijl gebruikt voor art nouveau. De zweepslag is een terugkerend element binnen de art nouveau kunst. In België wordt voor Art Nouveau ook Hortastijl gebruikt. De naam Horta verwijst naar de Belgische architect Victor Horta (1861-1947), die een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van Art Nouveau.

Duitsland en Oostenrijk

De meest voorkomende, alternatieve naam voor Art Nouveau is Jugendstil. De naam is afkomstig van het kunst- en literatuurtijdschrift 'Die Jugend' dat vanaf 1896 in München verscheen. Met de term Jugendstil wordt voornamelijk art nouveau kunst uit Duitsland en Oostenrijk aangeduid. Art Nouveau en Jugendstil zijn twee overkoepelende termen voor de kunststroming. In Oostenrijk werd Art Nouveau vertegenwoordigd door de kunstbewegingen Secession en de Wiener Werkstätte. De Secession, waaruit in 1903 de Wiener Werkstätte voortvloeide, was een groep kunstenaars in Wenen tussen 1897 en 1914 die zich liet inspireren door de Arts-and-Craftsbeweging. Zij streefden naar een nieuwe vormentaal, een geometrische vorm van art nouveau. Bekende leden waren onder meer Gustav Klimt, Joseph Hoffmann, Egon Schiele, Otto Wagner en Koloman Moser. De Tsjechische kunstnaar Alphonse Mucha (1860-1939) mag eveneens niet onvermeld blijven als vertegenwoordiger van de Art Nouveau stijl.

Engeland en Schotland

De Arts and Crafts Movement was een door Wiliam Morris (1834 -1896) geleide 19de-eeuwse kunstzinnige sociale beweging in Engeland, die streefde naar de terugkeer van vakmanschap en eenvoud van ontwerp als reactie op de massaproductie. Deze kunstbeweging van grote invloed was op de latere Jugendstil- of Art Nouveau beweging. Art Nouveau werd in Engeland Style Liberty, Liberty Style of Modern Style genoemd. De kunstenaar Aubrey Beardsley (1872-1898) had een persoonlijke nouveaustijl. Binnen de Art Nouveau was Beardsley een van de meest controversiële kunstenaars. Geïnspireerd door de Japanse shunga, Japanse erotische kunst, maakte Beardsley donkere, erotische illustraties. De belangrijkste vertegenwoordiger van de arts-and-craftsbeweging en daarme de art nouveau in Schotland was Charles Rennie Mackintosh (1868-1928). Samen met drie andere kunstenaars richtte hij de kunstenaarsgroep The Four op, ook wel The Glasgow Four genoemd. De stijl van Mackintosh, een lineaire en minder ornamentale vorm van Art Nouveau wordt ook wel de Glasgowstijl of Glasgow Style genoemd. 

Spanje en Italië

Met de term Modernismo, ook wel Catalaans modernisme genoemd, wordt Art Nouveau in Spanje aangeduid. De belangrijkste vertegenwoordiger was de Spaanse architect Antoni Gaudí (1852-1926). Beroemde bouwwerken van Gaudí zijn te zien in Barcelona. Gaudí streefde ernaar architectuur een organisch onderdeel van de natuur te laten zijn. Veel vormen ontleende Gaudí dan ook aan de natuur. Deze filosofie is kenmerkend voor de Art Nouveau kunstbeweging. Stile Liberty of Stile Floreale zijn de Italiaanse benamingen voor art nouveau. Met name in Turijn en Milaan ontstond Jugendstil met een Italiaanse twist: art nouveau vermengd met neobarok. De meeste beroemde vertegenwoordiger van de Turijnse Art nouveau is Pietro Fenoglio (1865-1927). 

Scandinavië en Oost-Europa

Ook in Noord-Europa en Oost-Europa heeft Art Nouveau haar sporen achter gelaten. Zo stamt in de Letse hoofdstad Riga bijna de helft van alle gebouwen uit de art nouveau periode. Daarnaast is ook in Helsinki, Finland veel Art Nouveau architectuur te vinden. Ook de Noorse stad Ålesund is bekend om haar architectuur in Art Nouveau-stijl. Na een verwoestende brand in 1904 werd de stad opnieuw opgebouwd in deze stijl. In Denemarken staat Art Nouveau bekend als Skønvirke (esthetisch werk). Daar uitte de stijl zich in een mix tussen Jugendstil, Arts & Crafts en Noorse nationale Romantiek.